İsrail – Filistin Savaşının Tarihi Seyri

1897 - Birinci Siyonizm Kongresi

Sürecin başlangıç noktası olarak İsviçre, Basel'de düzenlenen Birinci Siyonizm Kongresi gösterilmektedir. Bu kongrede Theodor Herzl adındaki gazetecinin 1896’da yazdığı “Der Judenstaat” (Yahudi Devleti) kitabının fikirlerinin tartışılmıştır. Herzl, Viyana’da yaşamakta olan bir Yahudi olarak, Yahudilerin kendi devletlerini oluşturma gerekliliğini öne sürmüştü. Bu düşünceyi, Avrupa’daki artan Yahudi düşmanlığına bir çözüm olarak ortaya koymuştu.

1917 Balfour Deklarasyonu

1917’de, Arthur Balfour’un imzasıyla yayımlanan Balfour Deklarasyonu, İngiltere hükümetinin, o dönemde Osmanlı İmparatorluğu’na ait olan ve Yahudi nüfusunun azınlıkta olduğu Filistin’de bir “Yahudi ulusal anayurdu” kurulmasını desteklediğini açıklıyordu. Siyonizme açıkça destek veren ilk büyük adım İngiltere’den gelmişti.

1947 – BM Müdahalesi

1947’de İngiltere, Filistin’deki Siyonist-Arap ihtilafını çözümlemek amacıyla sorumluluğu BM’ye devretti. O dönemde Yahudiler, Filistin nüfusunun üçte birini teşkil ederken, toprakların sadece küçük bir bölümüne sahipti. BM’nin Filistin’i ikiye bölme önerisi Yahudi temsilcilerce kabul edilirken, Filistinliler tarafından reddedildi. Bu plana göre, Filistin’in büyük bir kısmı Yahudi devletine ayrılacak ve Kudüs uluslararası bir yönetim altında olacaktı. BM’nin onayladığı bu plan, uygulanamadı. 

1948 – İsrail’in Bağımsızlığını İlan Etmesi ve Yahudi-Arap çatışmaları

1948’de 2 bin yılın ardından ilk Yahudi devleti olarak İsrail Devleti kuruldu. Bu tarihi olay, Tel Aviv’de 14 Mayıs 1948’de saat 16:00’da gerçekleşti ve İngiltere’nin bölgeden çekilmesinin ardından resmi olarak yürürlüğe girdi. 

1956 Süveyş Krizi

İsrail, Birleşik Krallık ve Fransa, Mısır'a karşı Süveyş Kanalı üzerinde kontrol sağlamak için bir askeri harekat başlattı.

1967 Altı Gün Savaşı

İsrail, Mısır, Ürdün ve Suriye'ye karşı zafer kazandı ve Gazze Şeridi, Batı Şeria, Doğu Kudüs ve Golan Tepeleri'ni işgal etti.

1973 Yom Kippur Savaşı

Mısır ve Suriye’nin İsrail’e karşı sürpriz bir saldırısı, geniş çaplı bir çatışmaya yol açtı.

1978 Camp David Anlaşması

Mısır ve İsrail arasında tarihi bir barış anlaşması imzalandı, bu anlaşma Arap dünyasında bazı çevrelerce tepkiyle karşılandı.

1987 ve 2000 İntifadaları

Filistinlilerin İsrail işgaline karşı iki büyük ayaklanması, bölgedeki şiddet ve gerilimi artırdı.

1993 Oslo Anlaşmaları

İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) arasında geçici öz yönetim ve barış sürecinin başlaması için bir dizi anlaşma imzalandı.

2005 Gazze’nin İsrail Tarafından Terkedilmesi

İsrail, Gazze Şeridi’ndeki yerleşim birimlerini ve askeri varlığını geri çekti, ancak bölge üzerindeki hava ve deniz ablukasını sürdürdü.

2006 Hamas’ın Filistin Seçimlerinde Zaferi

Hamas, Filistin yasama seçimlerinde çoğunluğu kazandı, bu durum Filistin yönetiminde önemli bir değişime ve uluslararası toplumda endişelere yol açtı.

2006 İsrail-Lübnan Savaşı

İsrail ve Hizbullah arasındaki çatışma, bölgedeki gerilimi daha da artırdı ve Filistin meselesi üzerinde dolaylı etkiler yarattı.

2007 Gazze Şeridi’nin Hamas Tarafından Kontrolü

Hamas, Gazze Şeridi’nde Fatah güçlerini yenilgiye uğratarak tam kontrolü ele geçirdi. Bu durum, Gazze ve Batı Şeria arasındaki siyasi bölünmeyi derinleştirdi.

2008-2009 Gazze Savaşı (Dökme Kurşun Operasyonu)

İsrail'in Gazze'ye yönelik askeri operasyonu, büyük yıkıma ve uluslararası tepkilere yol açtı.

2012 Birleşmiş Milletler’de Filistin’in Gözlemci Devlet Statüsü 

Filistin, BM Genel Kurulu’nda üye olmayan gözlemci devlet statüsü kazandı.

2014 Gazze Savaşı (Koruyucu Hat Operasyonu)

İsrail ve Hamas arasında yedi hafta süren şiddetli çatışmalar, Gazze'de büyük hasara ve insan kayıplarına neden oldu.

2016 İsrail’in Yerleşim Politikaları ve Uluslararası Tepkiler

İsrail'in Batı Şeria'daki yerleşim faaliyetlerinin artması, uluslararası toplumdan ciddi eleştiriler aldı.

2018 Büyük Dönüş Yürüyüşü

Gazze sınırında Filistinlilerin başlattığı kitlesel protestolar, İsrail ile Gazze arasında şiddetli çatışmalara yol açtı.

2020 İsrail’in Batı Şeria’yı İlhak Planları

İsrail'in Batı Şeria'nın bazı bölümlerini ilhak etme planları, uluslararası toplumda büyük endişelere ve tepkilere neden oldu.

2020-2021 Abraham Anlaşmaları

Birkaç Arap ülkesi, İsrail ile normalleşme anlaşmaları imzaladı. Bu gelişmeler, bölgesel politik dinamikleri önemli ölçüde değiştirdi.

2020-2021 Abraham Anlaşmaları

Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Sudan ve Fas, İsrail ile normalleşme anlaşmaları imzaladı. Bu anlaşmalar, Arap ülkeleri ile İsrail arasındaki ilişkilerde önemli bir dönüm noktası oldu ve bölgesel dinamikleri etkiledi.

2021 İsrail-Filistin Çatışmaları

Mayıs 2021’de Kudüs’teki gerilimler, Gazze ve İsrail arasında on bir gün süren şiddetli çatışmalara yol açtı. Bu çatışmalar, yüzlerce kişinin ölümüne ve büyük yıkıma neden oldu.

2021 İsrail Hükümet Değişikliği

İsrail'de uzun süredir iktidarda olan Benjamin Netanyahu’nun yerine Naftali Bennett başkanlığında yeni bir koalisyon hükümeti kuruldu. Bu değişiklik, İsrail’in iç politikasında ve İsrail-Filistin ilişkilerinde yeni bir dönemin başlangıcı olarak görüldü.

2021-2022 Filistin Yönetimindeki İç Çekişmeler ve Reform Çabaları

Filistin Yönetimi, iç bölünmeler ve reform ihtiyacı ile karşı karşıya kaldı. Bu durum, Filistin’de siyasi istikrarsızlığı ve halkın yönetimle ilgili memnuniyetsizliğini daha da artırdı.

2022 İsrail’de Yeniden Seçimler ve Siyasi Belirsizlik

İsrail'de hükümetin düşmesi ve erken seçim kararları, siyasi belirsizliği artırdı ve İsrail-Filistin meselesinde ilerleme konusunda yeni zorluklar yarattı.

2023 İsrail-Hamas Savaşı

7 Ekim 2023’te, Hamas liderliğindeki Filistinli militan gruplar, İsrail’e sürpriz bir saldırı başlattı. Bu saldırı, 1973 Yom Kippur Savaşı’ndan bu yana bölgedeki en önemli askeri tırmanışı işaret etti. İsrail, Hamas militanlarını temizledikten sonra, Gazze’deki Hamas hedeflerine yönelik geniş çaplı bir hava bombardımanı kampanyası başlattı, ardından Gazze’ye büyük ölçekli bir kara harekatı düzenledi.